Rehberlik: AKTİF ÖĞRENME TEKNİKLERİ
1. Kartopu
— Verilen bir problem ya da konu ile ilgili olarak, öğrenciler önce tek başlarına düşünüp, sonra iki, daha sonra dört ve sekiz kişilik gruplarda tartışırlar.
— Tekniğe kartopu denmesinin nedeni grubun giderek büyümesidir.
— En son grupta ulaşılan sonuçlar, sınıfa sunulur.
2. Tereyağ-Ekmek
— Verilen bir problem, bir soru ya da konu üzerinde öğrenciler önce tek başlarına düşünür, daha sonra arkadaşları ile bir araya gelerek düşüncelerini tartışırlar.
— Sonunda, ulaştıkları sonucu sınıfa sunarlar.
— Teknik tüm öğrencilerin aynı anda aktifleşmesini sağlar.
— Birinci aşamanın üstüne bir kez daha konuşma fırsatı verdiği için bu adı almıştır.
3. Sandviç
— Tereyağ-Ekmek iki aşamalıyken sandviçte bunu başka aşamalar izler.
— Öğrenciler, önce bireysel çalışma, sonra yaptıklarını arkadaşlarıyla paylaşma, birlikte somut bir ürün oluşturma (harita, grafik, tablo) ve bu ürünü sunma gibi aşamalı çalışmalar yapabilirler.
— Çok katmanlı olduğu için sandviç adını almıştır.
4. Top Taşıma
— Sınıfa hareket getiren monotonluğu gideren bir tekniktir.
— Teknikte öğrenciler iç içe iki çember oluşturur.
— İç ve dış çemberdekiler yüz yüze gelecek şekilde ikişerli biçimde ayakta durur veya otururlar.
— Verilen problem hakkında önce karşı karşıya oturanlar birbiri ile görüş alış verişinde bulunurlar.
— Sonra her biri bir adım kayarak önce eşinin yanındaki ile yeni bir ikili oluşturur ve konuşmaya devam eder.
— Böylece her öğrenci birkaç eşle ayrı görüşme fırsatı bulmuş olur.
5. Köşelenme
— Genellikle net yanıtı olmayan sorular ve problemler üzerinde çalışırken kullanılır.
— Öğrencilere, problemi çözümü için bilgi toplamaları, onları çözümleyerek önermeleri ve önerilerini savunma fırsatı verir.
— Uygulama Adımları
— Problem seçilir ve açıklanır.
— Olası çözümlerden özellikle tartışmalı olanlar seçilir.
— Seçilen çözümler kartonlara yazılarak sınıfın çeşitli köşelere asılır.
— Öğrenciler kendilerine en uygun olan köşeye giderek toplanır.
— Aynı köşeyi seçenlerin oluşturduğu grupların o çözümü seçme nedenlerinin tartışılıp gerekçelerinin hazırlanması
— Hazırlanan gerekçelerin sınıfa sunulması
— Sınıfın tartışıp karar alması
6. Akvaryum
— Öğrencilerin ilgi duyduğu ya da üzerinde anlaşmaya varamadığı konuların öğretiminde kullanılan bir tartışma tekniğidir.
— Öğrencilerin tartışma ve grupla çalışma becerilerinin geliştirilmesi için kullanılır.
— Bu tekniği uygularken sınıfın uygun bir yerine çember çizilir.
— Çemberin ortasına bir sandalye konur.
— Sınıfın tümü çemberin dışındadır.
— Konu hakkında yorum yapmak isteyen sandalyeye oturur, düşüncesini söyler.
— Daha sonra yerini yeni bir gönüllüye bırakmak üzere çemberin dışına çıkar.
— Bu arada gözlemci olarak nitelenen çemberin dışındaki diğer öğrenciler tartışmayı izlerler.
— Ayrıca gözler, düşünür ve katılımcılara dönütler verir.
— Tartışmayı yapılandırmak ve sürdürmek için önceden bir soru listesi hazırlanmalıdır.
— Tartışma sonrasında sadece sandalyede oturan kişi konuşmalı diğerleri sessiz olmalıdır.
— Gözlemciler tartışma sırasında not almalı, tartışma sonunda sınıfa tartışmanın özeti sunulmalıdır.
7. Kart Gösterme
— Öğrencilere öğrendiklerini gözden geçirme değerlendirme yapma, karar verme vb. fırsatlar sunar.
— Önce öğrencilere çeşitli renklerde 3-5 adet küçük kart ya da kağıt parçasından oluşmuş desteler dağıtılır.
— Her renge bir anlam verilir.
— Örneğin yeşil tamamen katılıyorum, mavi katılıyorum, beyaz kararsızım, sarı katılmıyorum, kırmızı hiç katılmıyorum gibi.
— Sonra öğretmen işlenen konuyla ilgili bazı cümleler okur.
— Bu cümleleri dinleyen öğrenciler hangi kartı seçeceklerini düşünürler, sonra seçtikleri kartı sıranın üstüne koyarlar.
— Sonra öğrenciler niçin o kartı seçtiklerini belirtiler.
8. Hızlı Tur
— Öğrencilerin belli bir konudaki bilgi, sonuç vb. düşüncelerini gözden geçirmelerini sağlar.
— Önce konu ya da soru verilir.
— Öğrenciler ne söyleyeceklerini düşünürler.
— Sonra öğrencilerden bir başlangıç yapar ve diğerleri sırayla konuşmaya başlarlar.
— Konuşanlar daha önce söylenmiş bir şeyi tekrar edemezler.
— Söyleyecek bir şeyi olmayan öğrenciler "geçiniz" der ve sıra bir sonraki öğrenciye gelir.
— Hızlı tur, her öğrenciye konuşma fırsatı verir ve bütün sınıfta ilgi uyandırır.
— Öğrenciler söylenmemiş bir şey söyleyeceklerinden konuşulanları dikkatle dinlerler.
— Çekingen öğrencilere de konuşma fırsatı verir. Öğrenciler konuşup konuşmayacaklarına kendileri karar verirler
9. Pazaryeri
— Öğrencilerin bir birini tanımasına, görüşlerini çözümlerini birbirleriyle paylaşmalarına elverişli bir tekniktir.
— Uygulama Adımları
— Öğrencilere küçük kağıt parçaları dağıtılır.
— Öğrencilerin her bir kağıda duruma göre aşağıdakilerden birini, bir kaçını ya da hepsini yazmaları istenir.
— Son zamanlarda geçirdiği yaşantı
— Verilen problemin yaratıcı çözümü
— Konuyla ilgili sormak istediği soru
— Konuyla ilgili görüşü
— Öğrencilerin yazdıkları kağıtlar üst üste takılarak sınıfta dolaşır.
— Kağıtlarda yazılanlarla ilgili öğrenciler görüşür, beğendikleri kartları birbirleriyle değişir.
— Süreç sonunda sınıf toplanarak hangi değişikliklerin neden yapıldığının tartışılması.
10. Analoji [Metafor]
— İki olgu, olay ya da nesneyi karşılaştırarak, birinin bilinen özelliklerinden hareketle diğerinin bilinmeyen özellikleri hakkında karar verme işlemidir.
— Kısaca, analoji, yabancılık çekilen bir olgunun bize tanıdık gelen bir olguya benzetilerek açıklanmasıdır.
— Örneğin, insan beyninin çalışma sistemi anlatılırken, bilgisayarın çalışma sisteminden faydalanma, beynin şeklini anlatırken ceviz içinin şekliden yararlanma, insanların dolaşım sistemini şehrin trafik akışına benzetme.
— Analoji yapılırken karşılaştırma yapılacak iki olgudan birinin mutlaka bilinmesi gerekir.
11. Mahkeme
— Sınıfta mahkeme kurulması şeklinde uygulanan bu teknik bir çok öğrencinin derse etkin katılımını sağlar.
— Mahkeme tekniği karşısındaki bireye saygı, empati, kendini savunma ve sağlıklı iletişim kurma becerileri kazandırır.
— Uygulama Süreci
— Tartışma konusu ya da problem seçilir.
— İki tarafın avukatları, araştırmacıları, tanıkları, hakim ve katip kararlaştırılır. Kalan kişiler jüri üyesi olur.
— Bütün öğrenciler konuyla ilgili araştırma yapar ve bulduklarını tartışıp hazırlık yaparlar.
— Mahkeme başlar.
— Avukatlar savunma yapar.
— Tanıklar kanıtlarını sunar.
— Avukatlar sorular sorar ve yapılan açıklamalardan kendi savlarını destekleyenleri ön plana çıkarırlar.
— Jüri üyesi kimin haklı olduğunu belirtir.
12. Dedikodu
— Öğrencilerin konuyu kavramaya çalışmasını, o konuda düşünmesini ve konu hakkındaki çeşitli düşünceleri öğrenip onları değerlendirmesini sağlar.
— Uygulama Adımları
— Öğrencilerin ikişerli gruplar oluşturmaları
— Verilen konu yada soruyla ilgili düşüncelerini birbirlerine söylemeleri
— Eşlerin birbirlerinden ayrılıp yeni ikililer oluşturmaları
— Yeni eşlerine kendi düşüncelerini ve önceki eşinin düşüncelerini iletmeleri, bu sırada eğer varsa kendi düşüncesinde meydana gelen değişikliklerden, arkadaşına katıldığı ve katılmadığı noktalardan bahsetmesi
— Öğrencilerin mümkün olduğunca çok arkadaşıyla etkileşimde bulunabilmesi için 3. ve 4. maddenin süre elverdiğince tekrarlanması
— Süreç sonunda oluşan düşüncelerin sınıfça tartışılması
13. Doğru mu Yanlış mı
— Öğrencilerin öğrenilenler hakkında düşüncelerini, bilgilerini paylaşmalarını ve değerlendirme yapmalarını sağlar.
— Uygulama Adımları
— İşlenen konularla ilgili bir dizi doğru, bir dizi yanlış cümlenin oluşturulması ve küçük kartlara yazılması
— Kartların öğrencilere dağıtılması
— Öğrencilerin istedikleri bir yöntemle hangi cümlelerin yanlış hangi cümlelerin doğru olduğunu araştırmaları
— Cümlelerin doğruluk ve yanlışlıklarının sınıfla tartışılması
— Öğretmenin gerekli yerlerde devreye girerek öğrencilere yardımcı olması
14. Öğrenme Galerisi
— Öğrencilerin belli bir sürede neler öğrendiklerini değerlendirmelerini sağlar.
— Uygulama Adımları
— Öğrencilerin 2-4 kişilik gruplara ayrılması
— Grupların öğrendiklerini gözden geçirmeleri ve hangi bilgileri, becerileri, gelişmeleri, ilgileri öğrendiklerini sınıfa asarlar
— Listelerin duvara asılarak sergilenmesi
— Öğrencilerin ayağa kalkması ve listeleri inceleyerek, kendilerini de öğrenmiş olduğu ancak kendi listelerine yazmayı unuttukları maddelerin önüne işaret koymaları
— Hangi önerinin kaç kişi tarafından gerçekleştiğinin değerlendirilmesi
— Her grubun lisesinin incelenip özetlenmesi
15.Burada Herkes Öğretmen
— Öğrencilere öğretilenleri gözden geçirme, onlar hakkında soru çıkarma, değerlendirme yapma ve öğretme fırsatları verir.
— Uygulama Adımları
— Öğrencilere küçük kart veya kağıtların dağıtılması
— Öğrencilerin konuyu gözden geçirerek o konuda sorulmasını istedikleri soruyu veya tartışılmasını istedikleri noktayı karta yazmaları
— Kartların toplanması ve karıştırılarak yeniden dağıtılması
— Öğrencilerin kendilerine gelen karttaki soru veya tartışmaya verecekleri cevabı araştırmaları
— Soru ve yanıtların sınıfa sunumu
— Sunumların tartışılması
16. Elma Dersem Git Armut Dersem Gitme
— İşlenen konuyu gözden geçirme, neden bulma ve değerlendirme düzeyinde yaşantılar sunar.
— Uygulama Adımları
— Konuyla ilgili bazı doğru ve yanlış cümleler kartona yazılır. Kartonlar sınıfa asılır.
— Öğrenciler tek veya grup halinde kartonları inceler ve bunların hangilerinin doğru hangilerinin yanlış olduğunu tespit etmeye çalışır.
— Gönüllü bir öğrenci sınıfta dolaşarak doğru kartonları toplamaya başlar.
— Öğrenci doğru kartona yaklaştıkça diğer öğrenciler elma elma!!, yanlış kartona yaklaştıkça armut armut!! diye bağırır.
— Maddenin doğruluk ya da yanlışlığı hakkında bir şüphe oluşursa bu konuda sınıfça tartışılır.
17.Tombala
— Anlatılanların oyunla öğrenilmesini sağlar. Merak uyandırdığı için dikkat toplayan bir tekniktir.
— Uygulanması
— İşlenen konuyla ilgili ana kavram ve düşüncelerin çıkarılır ve bunlar tombala kartlarına dağınık olarak yazılır
— Kartlar öğrencilere dağıtılır
— Öğretmen konudan bahsederken öğrenciler bahsedilen kavramın üstünü kapatır.
— Yatay-dikey veya çapraz üç kutu kapatan tombala diye bağırır
18. Katılıyorum-Katılmıyorum
— Öğrenilenler arasında bağ kurulması, düşünülmesi ve değerlendirme yapılması fırsatları sağlar.
— Uygulanması
— Konunun başlıca düşünceleri saptanır.
— Bu düşünceler iki sütunlu bir forma yerleştirilir.
— Ders işlenmeden öğrenciler konuya ilişkin cümlelere katılıp katılmadıklarını belirtirler.
— Ders işlenir. Katılıyorum katılmıyorum formu tekrar doldurulur.
— Öğrencilerin düşüncelerinde meydana gelen değişimle ilgili tartışmalar yapılır.
19. Dönüşümlü Öğretme
— Öğrencilerin öğrendiklerini birbirleriyle paylaşmalarını sağlar.
— Uygulanması
— Sınıf ikiye ayrılır
— Gruplardan biri konuyu okuyarak öğrenmek için başka yere geçer
— Öğretmen kalanlara konuyu anlatır
— Gruplar yer değiştirir (okuyanlar öğretmenden dinler-dinleyenler okur)
— Gruplar tekrar bir araya gelip diğer gruptan bir öğrenciyle eşleşir
— Öğrenciler öğrendiklerini karşılaştırır
20. Soru Ağı
— İşlenen konunun ana kavramlarının ve ana düşüncelerinin netleştirilmesinde kullanılır.
— Uygulanması
— Tahta veya boş kağıda bir ağ çizilip ağın ortasına konu yazılır.
— Öğrenciler konuları gözden geçirerek anlamadıkları nokta veya cevaplanmasını istedikleri noktaları çıkarırlar.
— Sorular birbiriyle ilişkisine göre ağa yerleştirilir.
— Her bir soru sınıf veya küçük grupla tartışılarak cevaplanır ve sorunun yanına cevap yazılır.
21. Bilgi Kese Kağıdı
—Ön bilgilerin yeni öğrenilenlerle ilişkilendirilmesini sağlar.
—Uygulaması
—Öğrencilerin her birine kese kağıdı verilmesi, işlenecek konunun anahtar isim, olay ya da kavramların çıkarılması
—Öğrencilerin listedeki maddelerin her biriyle ilgili bildiği bir şeyi kese kağıdının üzerine yazar, yazacak bir şey yoksa boş bırakır.
—Sınıfta 2-4 kişilik grupların oluşturulması ve grup üyelerinin yazdıklarını birbirleriyle paylaşmaları
—Öğrencilere küçük kartların ya da kağıtların dağıtılması, öğrencilerin bu kartlara anahtar maddelerle ilgili yeni öğrendiklerini yazmaları ve kese kağıdına koymaları
—Kesekağıdının içindeki bilgilerin küçük gruplarla paylaşılması
22.Bunu Kim Yapar?
— Öğrenilenlerin gözden geçirilmesi, konuyla ilgili soruların yanıtlanması ve problemlerin çözümü çalışmalarında kullanılır.
— Uygulanması
— Alıştırmaların olduğu çalışma yaprakları hazırlanıp öğrenci sayısı kadar çoğaltılır.
— Öğrenciler çalışma yapraklarını alarak bunu kim yapar diyerek sınıfta dolaşır.
Birbirilerinin çalışma yapraklarındaki alıştırmalardan birini yapma konusunda anlaşanların eşleşmesi
— Öğrenciler birbirilerinin çalışma kağıdındaki etkinliklerden birini yaparak adlarını yanlarına yazarlar. Hiç kimse bir çalışma kağıdında birden fazla etkinlik-alıştırma yapmamalıdır.
— Çalışma kağıtları belirlenen sürede tamamlanır.
— Hiç kimsenin yapamadığı alıştırmaları öğretmen yapar.
23. Hazineyi Bul
— Konunun sunumu, gözden geçirilmesi ve konuyla ilgili problemlerin çözümü gibi çeşitli amaçlar için kullanılır.
— Uygulanması
— Konu ya da konuyla ilgili problemlerin çözümü parçalara ayrılarak sınıfın çeşitli yerlerine saklanır.
— Hangi parçanın nerede olduğunu belirten yönergelerin ya da krokilerin hazırlanması
— Öğrencilerin küçük gruplara ayrılması
— Her gruba bir yönerge ya da krokinin verilmesi
— Gruplar ellerindeki yönergeyi-krokiyi izleyerek parçaları bulur.
— Bulunan her parça grupça incelenir ve ne olduğu anlaşılır. Anlaşılmayan nokta öğretmene sorulur. O aşamada öğrencilerin yapması gereken bir şey varsa yapılır.
— Bütün parçalar için bir önceki aşama tekrarlanır. Elde edilenler grupça gözden geçirilir ve sınıfa sunulur.
24. Kum Saati
— Genellikle ön öğrenmelerin hatırlanması ve yeni öğrenilenlerle bağ kurulması için kullanılır.
— Uygulanması
— Tahta ya da kağıtlara boş kum saatleri çizilir.
— Neyin öğrenileceği kum saatinin ortasına yazılır.
— Ön bilgiler kum saatinin üstüne yazılır
— Konu işlenir
— Öğrenme malzemesinin ana temaların kum saatinin alt kısmına yazılması
— Oluşturulan kum saatlerinin açıklanması
25. Kart Eşleştirme
— Öğrenilenlerin gözden geçirilmesi, netleştirilmesi ya da kalıcılığının arttırılması gibi amaçlara uygulanır.
— Uygulanması
— Her biri sınıftaki öğrenci sayısının yarısı kadar kart içeren iki dizi kart hazırlanır.
— Birinci dizide, öğrenilenlerle ilgili sorular, kavramlar, örnekler yer alır. ikinci dizide ise birinci dizidekilerle eşleştirebilecek yanıtlar, açıklamalar, tanımlar, ilkeler, olaylar bulunur.
— Dizelerden birindeki kartlar numaralanır.
— Kartlar sınıfa dağıtılır
— Öğrencilerin, kendilerine gelen kartlarla ilgili hazırlık yapmaları için belirli bir süre verilir.
— Öğrenciler, sınıfın içinde dolaşarak ve karşılaştıklarıyla konuşarak ellerindeki kartın eşini ararlar. Kartlarını eşleştirenler bunun gerekçelerini hazırlar.
— Kart numaraları rastgele söylenir ve numarası söylenenler kendi kartlarını içeriğini ve hazırladıkları gerekçeleri sınıfa sunarlar.